මන්දගාමී අලසයා - ස්ලොත්

මධ්යම සහ දකුණු ඇමරිකානු වනාන්තර වල තමයි ස්ලොත් බහුල වශයෙන් දකින්න ලැබෙන්නේ. මිට අමතරව ඝර්ම කලාපිය වනාන්තර ආශ්රිතවත් මෙම අපූරු සත්වයා දක්නට ලැබෙන බවයි සත්ව විද්යාඥයින් පවසන්නේ. වලස් පවුලට නෑකම් කියන ස්ලොත් සම්පුර්ණයෙන්ම ශාක භක්ෂක සත්වයෙක්.

ජීව විද්යාත්මක නාමය “ෆොලිවෝරා” (Folivora) ලෙස හැඳින්වෙන ස්ලොත්ගේ ගර්භනී සමය දින 183 වන අතර, සාමාන්යයෙන් වැඩුන සතෙකුගේ දිග සෙ.මි. 45 – සෙ.මි. 80 අතර වෙන බව සොයාගෙන තිබෙනවා. අලුත උපන් පැටියෙක් මවගෙන් කිරි බොන මුල් සති හතරත් හයත් අතර කාලයේදී මවගේ ඇඟේ එල්ලී සිටිනවා. ඉන්පසු මාස පහේ සිට අටවන තුරුත් මව්ගේ ඇඟේම එල්ලී සිටීම තමයි උන්ගේ පුරුද්ද. ඒ කාලයේදී මව දිරවීමට පහසු ළපටි කොළ, දළු ආදියෙන් පැටියාව පෝෂණය කරනවා. පැටවා මවගේ ඇඟේ එල්ලී සිටියදීම, තමන්ට අවශ්ය කොළ දළු කඩාගෙන කන්න ස්ලොත් මවට පුළුවන්. මේ කාලය අතරතුරේදී මව උන් ජීවත් වන වටපිටාවට පැටියාව හුරු කරනවා.
සාමාන්යයෙන් දිගු ලෝම සහිත සිරුරක් ස්ලොත් සතු වෙනවා. නමුත් ඒ ඒ සතුන් වෙසෙන ප්රදේශ අනුව ලෝම වල ප්රමාණය වෙනස්විය හැකි බව තමයි පැවසෙන්නේ.

ස්ලොත් කියන්නේ ලෝකයේ ඉන්න ඉතා සුන්දර, අහිංසක, මන්දගාමි සත්වයෙක් කියල කිව්වොත් වඩාත් නිවැරදියි. ස්ලොත් යන ඉංග්රීසි පදයේ අර්ථය වන්නේද අලසකම යන්නයි. ස්ලෝත්ගේ ගමන් කිරීමේ උපරිම වේගය විනාඩියට මීටර 2 ක්, ඒ කියන්නේ පැයට මීටර 120ක් වගේ ප්රමාණයක්. ඒ විතරක් නෙමෙයි ස්ලොත් සාමාන්යයෙන් දිනකට පැය 15 – 18 කාලයක් නිදාගන්නවා. ඉතින් හිතාගන්න පුළුවන් නේද මෙයාගේ අලසකම කොච්චරද කියලා?
ස්ලෝත්ගේ දක්නට ලැබෙන තවත් විශේෂ ලක්ෂණයක් තමයි, හැම වෙලාවේම ගස් වල එල්ලී සිටින එක. තම ජිවිතයේ බොහෝ කාර්යයන් මේ සතා කරන්නේ – ඒ කියන්නේ, කන්නේ – බොන්නේ, නිදාගන්නේ, පැටව් බිහිකරන්නේ ගසක එල්ලිලයි. උන්ට මෙසේ එල්ලී සිටීමට උපකාරවත් වන්නේ අඟල් තුනක් දිග ඇඟිලි හා නියපොතුයි. මේ සතා ගස් වල එල්ලි සිටින්නේ පිට යටට සිටින ඉරියවවෙනුයි. මධ්යම ඇමරිකාවේ කඩින් කඩ ඇද හැලෙන වර්ෂාව උන්ට තර්ජනයක් නොවන්නේ, උන්ගේ ලොම් පිහිටා තිබෙන ආකාරය නිසයි. උන්ගේ ලොම් වැඩී තිබෙන්නේ උදරයේ සිට පහතට නිසා වතුර නොරැඳී පහතට රූරා වැටෙනවා. පොළොවේ ගමන බිමන අපහසු වුණත් ගස් උඩ ඌ හෙමින් සීරුවේ ඒ මේ අත හමන් කරනවා දකින්න පුළුවන්. මීට අමතරව පිහිනීමට ඇති හැකියාව ස්ලොත් තුළ තිබෙන සැඟවුණු කුසලතාවක්.

Kanchana Dissanayake

-ඉදිරිපත් කිරීම : කරුවල බැද්ද

අනුරාධපුර යුගය

වසර 100 කට වඩා වැඩි කාලයක්‌ දෙස්‌ විදෙස්‌ පුරාවිද්‍යා පර්යේෂකයන්ගේ හා ඉතිහාසඥයන්ගේ අවධානයට පාත්‍ර වූ මර්මස්‌ථානයක්‌ ලෙස අනුරාධපුරය පෙන්වා දිය හැකිය. ගොඩනැඟිලි නෂ්ටාවශේෂ හා මූලාශ්‍රගත තොරතුරු උපයෝගී කර ගනිමින් යටත් විජිත පාලන සමයේදී අනුරාධපුර ඉතිහාසය අධ්‍යයනය කරන ලද විද්වත්හු අනුරාධපුරයේ ඉතිහාසය වසර 2500 ක්‌ පමණ පැරැණි යෑයි පෙන්වා දුන්හ. බොහෝ විද්වතුන්ගේ මතය වූයේ උතුරු ඉන්දියාවේ සිට මෙරටට සම්ප්‍රාප්ත වූ විජය සමඟ පැමිණි ඇමැතිවරු වූ අනුරාධ ඇමැති කොලොම්හොය ඉවුරෙහි (වර්තමාන මල්වතු ඔය) අනුරාධ ග්‍රාමයත්, උපතිස්‌ස ඇමැති ගම්භීර නදී නිම්නයේ (වර්තමාන කනදරා ඔය) ආසන්නයේ උපතිස්‌ස ග්‍රාමයත් පිහිටුවීමෙන් අනතුරුව අනුරාධපුරය ඇසුරින් ජනාවාස වීම් ආරම්භවී ඇති බව ය. (මව ඪVii( 43 - 45)

යටත් විජිත පාලන සමයේදී අප රටේ ජන විඥානයට කාවද්දනු ලැබූ මෙම මතවාදය අද වන විටත් ප්‍රබල ලෙස සමාජගත වී තිබීම නිසා පාසල තුළත්, විශ්වවිද්‍යාලය තුළත් පරිබාහිර සමාජයේ බොහෝ දෙනකු ශ්‍රී ලාංකීය ජන සම්භවය හා සංස්‌කෘතිය සඳහා උතුරු ඉන්දීය ජානගත සම්බන්ධතාව පෙන්වා දීමට පමණක්‌ කටයුතු කරනු පෙනේ. නමුත් මේ තත්ත්වයේ සත්‍ය අසත්‍යතාව පිළිබඳව මුල් වරට විමර්ශනය කිරීමට පෙළඹෙනු ලබන්නේ පශ්චාද් යටත්විජිත සමයේදී අනුරාධපුරය පැරැණි නගරය තුළ ආරම්භ කරනු ලබන පුරාවිද්‍යා පර්යේෂණ තුළිණි. පෝල් එඩ්වඩ් පීරිස්‌ දැරණියගල සහ පී. ඩී. සෙස්‌තියරි විසින් අනුරාධපුර ඇතුළුපුරයේ ඊසාන දිග භූමි භාගයේ ගෙඩිගේ ප්‍රදේශය ආසන්නයේ සිදුකළ කැණීම්වල දී පස්‌ ස්‌ථර ඇසුරින් හමු වූ විවිධ මැටි භාජන වර්ග අනුරාධපුර ආදී ඉතිහාසය අයත් සංස්‌කෘතීන් නියෝජනය කරන ඒවා බව උපකල්පනය කරන ලදී. ඒ අතරින් මටසිළුටු අළු පැහැ බඳුන් (රූලේටඩ් බඳුන්) කෙරෙහි ඔවුන්ගේ අවධානය යොමු වීම කැපී පෙනේ. (Deraniyagala P.E.P.( 1958 : 1959) පී. ඊ. පී. දැරණියගල හා සෙස්‌තියරි ආරම්භ කරනු ලැබූ පර්යේෂණවල ප්‍රතිඵලය අපට දැන ගැනීමට ලැබෙනුයේ 1969 වර්ෂයේ දී ශිරාන් දැරණියගල සිය පියා හා සෙස්‌තියරි අත් හරිනු ලැබූ ආදිතම ඓතිහාසික සමතලයට ළඟා නොවූ ඇතුළුපුර පස්‌ ස්‌ථර ලිත කැණීම් අනුව කැණීම් කොට ස්‌ථර ආශ්‍රයෙන් හමු වූ විවිධ භෞතික සංස්‌කෘතික තොරතුරු අනුව ප්‍රාග් අනුරාධපුර සංස්‌කෘතිය එතෙක්‌ පිළිගත් සීමාවෙන් ඔබ්බට ගමන් කරන බව පෙන්වාදීම තුළිණි. (Deraniyagala:
1972; 1992)

       

ලේඛනගත ප්‍රභවයන්ට අනුව විජයගෙන් ආරම්භ වූ බව සඳහන් අනුරාධපුර ඉතිහාසය එම කාල සීමාවෙන් තවත් සහශ්‍ර වර්ෂ තුනහමාරක්‌ පමණ එනම් අවුරුදු 3400 ක්‌ ඈතට ගමන් කරන බව AG, ADB, ASW, AMP ආදී ස්‌ථාන නාම යටතේ අනුරාධපුර ඇතුළුපුරයේ සිදු කරනු ලැබූ කැණීම් සාධකවලට අනුව දැරණියගල පෙන්වා දෙනු ලැබීය. දැරණියගලගේ පර්යේෂණ දත්ත අනුව පැහැදිලි වන්නේ වර්තමානයේ ඇතුළුපුරය තුළ මුල්ම පදිංචිකරුවන් ප්‍රාග් ඓතිහාසික මධ්‍යශිලා වැසියන් වන බවය. වර්තමාන මතුපිට පොළොව මට්‌ටමේ සිට අඩි 40 ක්‌ පමණ පොළොව අභ්‍යන්තරයේ පිහිටන මව් පාෂාණය මතින් ආරම්භ වන රතු දුඹුරු පැහැ (Reddish Brown
Earth) බොරළු පස්‌ තට්‌ටුවේ අදින් අවුරුදු 5900 කට පෙර (ක්‍රි. පූ. 3900) දී එම භූමියේ ජීවත් වූ බලංගොඩ මානවයා වශයෙන් හැඳින්වෙන හෝමෝ සේපියන් සේපියන් විසින් භාවිත කරන ලද ශිලා මෙවලම් සොයාගෙන ඇත. (Deraniyagala: 1972; 1992) විවිධ ජ්‍යාමිතික හැඩවලට සකස්‌ කරනු ලැබූ මෙම ශිලා මෙවලම් කහඳ හා තිරුවානා භාවිත කොට සකස්‌ කොට තිබෙන ක්‍ෂුද්‍ර ශිලා මෙවලම් (Microlithics) වශයෙන් හඳුනාගෙන තිබේ.

අනුරාධපුරයේ ඇතුළුපුරයේ අදින් අවුරුදු 5900 කට පෙර ජීවත් වූ මධ්‍යශිලා යුගයට අයත් ප්‍රාග් ඓතිහාසික මානවයා භාවිත කරනු ලැබූ මයික්‍රොලිතික ගල් ආයුධවලට සමානතා ඇති කහඳ හා තිරුවානා පාෂාණවලින් නිර්මාණය කරනු ලැබූ ශිලා මෙවලම් ඇතුළුපුරයෙන් දකුණු දිග භූමි වන ෙ-තවන විහාරය ආශ්‍රිතව JSMP 2002, JSWMP 2003,, JSOWP 2003 ස්‌ථාන නාම යටතේ සිදු කරන කැණීම්වලදී 2006 වසරේ වෙස්‌සගිරිය ආශ්‍රිතව සිදු කළ VGHL EX 01 කැණීමෙන් ද ලැබී තිබේ. ඒ අනුව ඇතුළුපුරයෙන් පමණක්‌ නොව ඉන් හාත්පස පිහිටි භූමි භාගවල ද රතු, දුඹුරු පාංශු කලාපයේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික අවධියට අයත් මධ්‍යශිලා යුගය නියෝජනය කළ බලංගොඩ මානවයා වාසය කළ බවට සාධක වාර්තා වී තිබේ. (මැන්දිස්‌ 2009) මේ නිසා අනුරාධපුරයේ මුල්ම පදිංචිකරුවන් විජය මෙරටට පැමිණීමට අවුරුදු 3400 කට පෙර ජීවත් වූ මධ්‍යශිලා යුගය නියෝජනය කරන මානවයන් වූ බව මෙම භෞතික සංස්‌කෘතික තොරතුරුවලින් පැහැදිලි වේ.

ප්‍රාග් අනුරාධපුර යුගය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමේදී මධ්‍ය ශිලා මානවයින් ජීවත් වූ වකවානුවට පසුව අනුරාධපුරය වාසභූමි කරගනු ලබන්නේ පූර්ව ඓතිහාසික (Proto) යකඩ යුගයේ ජන කණ්‌ඩායම් ය. අදින් අවුqරුදු 3000 කට පෙර (ක්‍රි. පූ. 1000) එනම් විජය පැමිණීමට ශත වර්ෂ 5 කට පෙර මෙම සංස්‌කෘතිය අනුරාධපුරයේ ක්‍රියාත්මක වී තිබේ.

ශ්‍රී ලංකාවේ පූර්ව ඓතිහාසික සංස්‌කෘතික අවධිය අප රටේ සංස්‌කෘතියේ හැඩ ගැසීම් යුගය වශයෙන් හඳුනාගත හැකි බව මහාචාර්ය සුදර්ශන් සෙනෙවිරත්න පෙන්වා දී ඇත. ((Seneviratne: 1996) මෙම තාක්‍ෂණික සංස්‌කෘතික අවධියේ විශේෂත්වය වන්නේ ඊට පෙර පැවැති යුගයට වඩා තාක්‍ෂණයේ දැක ගත හැකි දියුණුවයි. එහි ප්‍රධාන තාක්‍ෂණය වූයේ ලෝහ තාක්‍ෂණයයි. තාක්‍ෂණයක්‌ ලෙස ලෝහ මෙම සංස්‌කෘතික පිරිස භාවිත කිරීම නිසා පරිසරය ජය ගැනීමට වඩා පහසු විය. ලෝහ තාක්‍ෂණය මූලික කරගත් පූර්ව ඓතිහාසික සංස්‌කෘතිය ශ්‍රී ලංකාවට හඳුන්වා දෙනු ලබන්නේ අර්ධද්වීපික දකුණු ඉන්දියාවෙන් බව පුරාවිද්‍යාඥයන් පෙන්වා දී තිබේ. (Seneviratne: 1984 : 1996) දැනට සිදුකර ඇති පර්යේෂණ දත්ත අනුව මුල් යකඩ යුගයේ මෙම සංස්‌කෘතිය දකුණු ඉන්දියාවේ ක්‍රි. පූ. 1800 දී (අදින් අවුරුදු 3800) ක්‍රියාත්මක වූ බව ආදිච්චනල්aලූර් මෙගලිතික සොහොන් භූමිය ආශ්‍රිත පර්යේෂණවලින් පැහැදිලි වන බව ආචාර්ය සත්‍යමූර්ති ප්‍රකාශ කොට තිබේ. නමුත් මෙම පර්යේෂණවලට පෙර දකුණු ඉන්දියාවේ මෙගලිතික සංස්‌කෘතිය ක්‍රි. පූ. 1200 (අදින් අවුරුදු 3200) පමණ දී ක්‍රියාත්මක වූ බව මහාචාර්ය රාජන් හා ජී. පසෙල් පෙන්වා දී තිබේ.

- අනූෂා තුෂාරි

⚫රෝසමලේ අතීතය

රෝසමලේ අතීතය ක්‍රි.පූ. කාලය දක්වා විහිදී යයි. යම් යම් අවස්ථාවන් හි පුරාවිද්‍යාත්මක කැනීමිවලදී රෝසමල්වල පොසිල හමුවී ඇත. පොසිල හමුවූ රටවල් ලෙස එක්සත් රාජධානිය , ප්‍රංශය, ජර්මනිය ,ජපානය,හා ග්‍රීසිය ද අයත් වේ. ග්‍රීක හා රෝම අධිරාජ්‍ය වලදී රාජ්‍ය උත්සව වලදී රෝසමල් යොදාගෙන ඇත. ඊජිප්තු මමී සැරසීම සදහා ආදිකාලිනරෝම වැසියන් රෝසමල් යොදාගෙන ඇති බව පිරමඩවලින් සනාථ වී ඇත. යුරෝපයේ රාජ්‍ය උත්සවවලදී රෝසමල් සැරසීම සදහා යොදාගැනේ. චීනය, ජපානය හා රුසියාව රෝසමල් ඖෂධයක් ලෙසට ද යොදා ගැනේ. රෝසමල් අයත් වන්නේ රොසියේසීස් කුලයටයි. රෝසමල් විවිධ වර්ණයෙන්, විවිධ සුවදින්, විවිධ හැඩයෙන් හා ප්‍රමාණයෙන්ද වෙනස්ය. මුල්කාලීන රෝසමල් ස්වභාවික වනාන්තරවල තිබී පසුකාලීනව මිනිසා ශිෂ්ටාචාරත්වයට පත්වීම සමග රෝසමල් ද මිනිසා සමග කලඑළියට බැස ඇත.මේ නිසා අදත් රෝස හැදින්වෙන්නේ කැලෑ රෝස නමිනි.පසු කාලීනව මිනිසා විසින් රෝස වර්ගයන් නිර්මාණය කලේය. කැලෑ රෝස මල් පෙති පහකින් යුක්තය.පසුව සිදුකල දෙමුහුන් කිරීම මගින් බිහිකල රෝස වර්ගවල පෙති පනහක් හැටක් අතර ප්‍රමාණයක් පවතී. රෝසමල් ගස් හා වැල් වශයෙන් ද දැකිය හැක.රෝසමල් වර්ග මුලික ලෙස 3000 ක් පමණ ඇතැයි වාර්තා වී ඇත. එහිදී යම් යම් ප්‍රභේද මගින් රෝස වර්ගීකරණයට ලක්කොට ඇත.

⚫කැලෑ රෝස
අතීතයේ සිට මිනිසා සමග පැවති වර්ගයකි. පුරාණයේ යම් යම් රෝග සදහා රෝසමල් පෙති තම්බාගත් ජලය ප්‍රයෝජනයට ගැනීම නිසාත් කැලෑවල විශාල ලෙසට වැවෙන නිසාත් මේ නාමය භාවිතා විය.මීට අමතරව ඩැමෙස්කස්, ගැලීකා ලෙසට ද කැලෑ රෝස වර්ගීකරණය වේ. රෝසා වැන්කසීසා නමින් හැදින්වෙන වර්ගය වැලක ආකාරයට වැවේ.වර්ණයෙන් සුදු සහ කහ පැහැයෙන් යුක්තය.මේ රෝස වර්ග අවුරුදු දහස් ගණනක් තිස්සේ මිනිසා සමග පැවත ආ වර්ගයකි. මීට අමතරව වර්තමානයේ දැකිය හැකි රෝස වර්ග කීපයකි. මේවා මල්වල පැහැය හැඩය වර්ණය අනුව වර්ගීකරණය කොට ඇත.
උපුටා ගැනිම: විකිපීඩියා

post by-:Mvs Darshana

පැන පැන යන මකුළුවා

ශ්‍රී ලංකාව වනාහි ලෝකයේ කුඩා රාජ්‍යයයන් වලින් එකක් වුවද ජෛවවිවිධත්වය අතින් ලෝකයේ ඉහළින්ම සිටිනා රාජ්‍යයකි.එම නිසාම අප දිවයින ජ්‍යාතන්තර ජෛවවිවිධත්ව මර්මස්ථානයක් බවට අන්තර්ජාතික ලෙස පිළිගෙන ඇත. කුඩා දිවයිනක් වුවද විවිධ කාලගුණික තත්වයන් සහ භූවිද්‍යාත්මක වෙනස්කම් නිසා ලංකාව තුල ජීවී විශේෂ වල විවිධත්වය ඉතා අධිකය. මෙම පරිසර පද්ධති වල විවිධත්වය නිසා ශ්‍රී ලංකාව අධික ජාන විවිධත්වක් සහිත වාසස්ථාන වල මර්මස්ථානයක් ලෙස වටිනාකමක් අත්පත් කරගෙන ඇත.

මකුළුවන් වනාහි පාද 8ක් සහ දළයුඟලක් ( fangs ) සහිත සන්ධිපාදිකයන්ය. ඔවුන් කොදු ඇට පේලියක් රහිත ජීවීන් ගනයට වැටෙන අතර විවිධ වාසස්ථාන වල ජීවත්වේ. ජාතික මූලික අධ්‍යයන ආයතනයේ පාරිසරික විද්‍යා සහ පාරිසරික ජෛව විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය සුරේෂ් පි. බෙන්ජමින් මහතා අලුතින් රැස්කරගත් භෞතික සාධක මගින් ශ්‍රී ලංකාවේ වෙසෙන Myrmarachne ගණයට අයත් නාමමාත්‍රකුහුඹුවන් වැනි පැන පැන යන මකුළු විශේෂ සියල්ල ලක්ෂණ සහිතව විස්තර කිරීමට සහ තවත් මකුළු විශේෂ කිහිපයක් අලුතින් හදුනාගැනීමට සමත්වී ඇත. ඔහුගේ මෙම සොයාගැනීම් අන්තර් ජාතික පර්යේෂණ සඟරාවක් වන Journal of Natural History හි මෙම වර්ෂයේ මැයි කළාපයේ පලවී ඇත. එම පර්යේෂණ පත්‍රිකාවේ වැදගත් අංගයක් වන්නේ සාම්ප්‍රදායික ලෙස භෞතික ලක්ෂණ වචනයෙන් විස්තර කරනවා වෙනුවට එම මකුළුවන්ගේ ඡායාරූප යොදාගනිමින් එක් එක් මකුළු විශේෂයන්ට ආවේනික ලක්ෂණ විස්තර කිරීමයි.

පැන පැන යන මකුළු පවුලේ (Salticidae) වැඩිම ජීවී විශේෂ ගණනක් සිටින ගණය (genus) ලෙස Myrmarachne හෙවත්කුහුඹුවන් වැනි පැන පැන යන මකුළුවන් හැදින්වේ. ඔවුන් තම ඉදිරි පාද සොලවමින් කුහුඹුවන්ගේ ස්පර්ශේන්ද්‍රයන් (antennae.) අනුකරනය කරනුලැබේ. නමුත් එම මකුළුවන් කුහුඹුවන් සමග ස්පර්ෂ වීමෙන් සෑම විටම වැලකි සිටී. සමහර මකුලු විශේෂ සෑම අතින්ම කුහුඹුවන්ට සමානකම් දක්වයි. දේශීය මෙන්ම විදේශීය වශයෙන්ද Myrmarachne හෙවත්කුහුඹුවන් වැනි පැන පැන යන මකුළුවන් ගැන සිදුකර ඇති පර්යේෂණ ඉතා අල්පය. මහාචාර්ය සුරේෂ් පි. බෙන්ජමින් මහතාගේ අධ්‍යයන වලින් පසුව එවැනි මකුලු විශේෂ 12 ක් පැහැදිලිව හදුනාගෙන ඇති අතර ඉන් 6 ක්ම ශ්‍රී ලංකාවට ආවේනික විශේෂ වේ. Myrmarachne aurantiaca ,Myrmarachne dishani සහ Myrmarachne morningside යනු මහාචාර්යතුමා  අලුතින් හදුනාගත් කුහුඹුවන් වැනි පැන පැන යන මකුළු විශේෂ 3 කි.

Myrmarachne aurantiaca යනු කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ ඇතාගල ප්‍රදේශයෙන් හදුනාගත් නව කුහුඹුවන් වැනි පැන පැන යන මකුළුවිශේෂයකි.                අන්තර්ජාලයෙනි

- සමන් මහී

ශ්‍රී ලංකාවේ පළාත් මල්

Flowers of the sri lanka provinces.

රටක ජාතික අනන්‍යතාවය හෙළි කිරීමට සංකේත රාශියක් නිල වශයෙන් භාවිත කරනු ලබයි. ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික කොඩිය, ජාතික ගීය, ජාතික ක්‍රීඩාව, ජාතික ඇඳුම, ජාතික පුෂ්පය, ජාතික වෘක්ෂය සහ ජාතික පක්ෂියා‍‍‍ යනාදී වශයෙනි. මීට අමතරව පළාත් සඳහා නම් කරන ලද පළාත් කොඩි ද පවතී. නමුත් අද වන විට පළාත් සංකේත අතරට අලුතින් එකතු වූවක් ලෙස "පළාත් පුෂ්පයන් "හඳුන්වාදිය හැකිය.

පළාත් පුෂ්ප තෝරා ගැනීමේ නිර්ණායක

එක් එක් පළාත පිළිබඳ සළකා බලන විට ඒ ඒ පළාතට සුවිශේෂ වූ ජෛව විවිධත්ව හඳුනාගත හැකිය. මෙම විවිධත්වය සංකේතවත් කිරීමේ අරමුණින් ඒ ඒ පළාතට විශේෂ වු පුෂ්ප පළාත් පුෂ්ප වශයෙන් හඳුන්වා දී ඇත. මෙසේ හඳුන්වාදෙන ලද්දේ "පරිසර හා ස්වාභාවික සම්පත් අමාත්‍යංශයේ ජෛව විවිධත්වය පිළිබඳ ප්‍රවීනයන්ගේ කමිටුව" විසින් කරන ලද නිර්දේශයක‍ට අනුව වේ. ලෝක ජෛව විවිධත්ව දිනය (මැයි 22 දා) තේමා කර ගනිමින් මෙම පුෂ්ප තෝරා ගන්නා ලදි. මෙම ‍තෝරා ගැනීමේ දි එකඟතාවයකට පත්වීමට නොහැකි වූ පුෂ්ප යෝජිත පුෂ්ප ලෙස නම් කර ඇත. පළාත් පුෂ්පයන් තීරණය කිරීමේ නිර්ණායක ලෙස ඔවුන් නිර්ණායක කිහිපයක් හඳුනා ගත්හ.

පුෂ්පය දරන ශාකයේආවේණික බව
වඳවීමේ තර්ජනයට ලක්වී තිබීමේ තත්ත්වය
පළාත් පරිසර පද්ධති තුළ කැපී පෙනෙන ස්වභාවය
පුෂ්පයේ බහුවිධ භාවිතය
ශාකය හෝ පුෂ්පය හා බැඳුණු සංස්කෘතික,ආගමික වටිනාකම
මේ ආකාරයට නිර්ණායක කිහිපයක් පදනම් කර ගනිමින් ශ්‍රී ලංකාවේ උතුරු පළාත, උතුරු මැද පළාත, නැගෙනහිර පළාත, මධ්‍යම පළාත, ඌව පළාත, සබරගමු පළාත, දකුණු පළාත, බස්නාහිර පළාත හා වයඹ පළාත යන පළාත් නවය සඳහා "පළාත් පුෂ්පයන්" නම් කර ඇත.

වයඹ පළාත
Atteriya.
පුෂ්පය: ඇට්ටේරිය
උද්භිද විද්‍යාත්මකනාමය: Murraya Paniculta(L)Jack
කුලය: Rutacea
මෙම ශාකය ඖෂධීය වශයෙන් ඉතා වැදගත් වූවක් ලෙස හඳුන්වයි. ආයුර්වේද බෙහෙත් වට්ටෝරුවල දී සුරබි, සීසප හා යාපුරං යන නම්වලින් හඳුන්වයි. ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් මෙය "Dharsuubatae Neepasae" යනුවෙන් දැක්වේ. ශාකයේ ස්වභාවය ගත් විට ගස මීටර පහක් තරම් උසට වැඩෙන අතර පඳුරු ස්වභාවයක් ගනී. පත්‍ර දෙහි කොළයක හැඩයට සමාන වන අතර දිලිසෙන සංයුක්ත පත්‍ර වේ. රාත්‍රි සඳ එළියත් සමඟ පිපෙන මෙම මල් සුදු පැහැයෙන් යුක්තය. මෙම ශාක ලංකාවේ පහත රට වියළි කලාපයේ හා අතරමැදි කලාපයේ බහුල වශයෙන් ව්‍යාප්ත වී ඇත. වි‍ශේෂයෙන් ම පහත රට මෝසම් වැසි වනාන්තරවල සහ ගල් කුහරවල වැඩි වශයෙන් දක්නට ලැබේ. ඒ හැරෙන්නට ඉන්දියාව, බුරුමය, ඉන්දුනීසියාව, මැලේසියාව යන ආසියාතික රටවල සහ ඕස්ට්‍රේලියාවේ ව්‍යාප්ත වී ඇත. මෙම ඇට්ටේරිය ශාකයේ ප්‍රයෝජන පිළිබඳ සළකා බලන විට ප්‍රධාන වශයෙන් ගෘහස්ත වගාවට සුදුසු ය. අද වන විට මේවා විසිතුරු බඳුන් වගා ක්‍රමයක් ලෙස අලෙවිය සඳහා යොදාගෙන ති‍බේ. ශාක කඳ ගෘහ කර්මාන්තයේ දී කැටයම් කැපීම, භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය යන අංශවලට යොදා ගනියි. ශාක පොතු සුවඳ විලවුන් නිෂ්පාදනය කිරීමටත්, පොත්තේ යුෂ ආහාර ජීර්ණය පහසු කිරීමටත් යොදා ගන්නා ඔසුවක් ලෙස නම් කෙරේ.

උතුරු මැද පළාත
පුෂ්පය: ඇහැළ
උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය : Cassia Fistula(L)
කුලය: Febacae

ඇසළ මාසය හා බැඳුණු ඇහැළ මල් ඉතා අලංකාර මල් විශේෂයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. "Showers of Gold" යනුවෙන් ඉංග්‍රීසි බසින් මෙ‍ම මල් හඳුන්වන අතර දෙමළ බසින් "Tirukkontai"ලෙස දක්වයි. මෙම ශාකයේ ස්වභාවය ගත් විට සාමාන්‍යයෙන් මීටර පහක් පමණ උස මධ්‍යම ප්‍රමාණයෙන් වැඩෙන ශාකයකි. හොඳින් වැඩුණු ශාකයක පොකුරු ආකාරයෙන් වැඩුණු මල් රාශියක් දක්නට ලැබේ. මේවා පහතට නැවී මල් කිනිති ආකාරයෙන් දිස් වේ. මල් තද කහ පැහැති වන අතර පෙබරවාරි සිට අගෝස්තු දක්වා කාලය තුළ මල් හට ගනී. ශ්‍රී ලංකාවේ වියළි කලාපයේ බහුලව දක්නට ලැබෙන ඇසළ ශාකය දකුණු සහ නැගෙනහිර ආසියාවට ආවේණිකය. ඉන්දියාව, පිලිපීනය, ජාවා, මැලේසියාව යන රටවල ද ඇසළ ශාකය දක්නට ලැබේ. ඇසළ ශාකය ගෘහස්ථ වගාවේ දීත්, උද්‍යාන අලංකරණයටත් බෙහෙවින් උපයෝගී කර ගනී. සංස්කෘතික වශයෙන් ද මෙම ශාකයට විශේෂ ස්ථානයක් ඇත. ඇසළ පෙරහැරේ කප් සිටුවීමේ මංගල්‍යට ඇසළ ගස භාවිත කරයි. සිංහල මාස ක්‍රමයට අනුව ජූලි මාසය ඇසළ මාසය ලෙස නම් කෙරේ. ශාකයේ මුල් සහ කරල් ඖෂධ වශයෙන් උපයෝගී කර ගනී.

ඌව පළාත
Guruluraja.
පුෂ්පය: ගුරුළුරාජ
උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය :Rhynchostylis retusa Blume
කුලය Orchidaceae
උඩවැඩියා විශේෂයට අයත් වන ගුරුළුරාජ මල් සුදු හා දම් පාටින් යුක්ත වේ. මෙය වන සත්ත්ව වෘක්ෂලතා ආඥා පනත යටතේ ආරක්ෂිත පැළෑටි විශේෂයක් ලෙස ද නම් කර ඇත. එමෙන්ම තර්ජනයට ලක් වූ ජීවීන් අන්තර්ජාතික වෙළඳාම පිළිබඳ සම්මුතියේ 2 කාණ්ඩයට මෙම මල ඇතුළත් කර ඇත. "Fox Tail Orchid" යන ඉංග්‍රීසි නමින් ද මෙම මල් හැඳින්වේ. මෙම ශාකය පඳුරු ආකාරයෙන් වැඩෙන අතර උඩවැඩියා විශේෂයට අයත් සේ සැළකේ. මල් පොකුරු ආකාරයෙන් පිහිටයි. නොවැම්බර් මාසයේ සිට අප්‍රේල් මාසය දක්වා කාලය තුළ ගුරුළුරාජ මල් දක්නට ලැබේ. ඉතා දුර්ලභ වූ මෙම උඩවැඩියා විශේෂය. ලංකාව හැරුණු විට ඉන්දියාව,මැලේසියාව, බුරුමය, සහ ජාවා යන රටවල දක්නට ලැබේ. ලංකාවේ ඌව සහ නැගෙනහිර පළාත්වල විශාල ගස් අතර වැඩෙන ගුරුළුරාජ විශේෂය වඳවීමේ තර්ජනයට ලක් වී ඇත. ඖෂධ වශයෙන් මෙන් ම ගෘහ අලංකාරයටත් මෙම මල් භාවිත කෙරේ.

දකුණු පළාත
Bovitiya.
පුෂ්පය: හීන්බෝවිටියා
උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය:Obbeckia octondra
කුලය Melastomataceae
ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් ආවේණික වූ ශාකයක් වූ ලෙස හීන්බෝවිටියා ශාකය හැඳින්වේ.මෙම ශාකය පඳුරු සහිත ශාක විශේෂයක් වන අතර පුෂ්ප දම් පැහැයෙන් යුක්තය. ඉත්තක පෙති පහකින් යුතු මල් කිහිපයක් දැක ගත හැක. ලංකාවේ වියළි හා තෙත් කඳුකර ප්‍රදේශවල බහුල වශයෙන් වැඩෙන අතර මෙම ශාකය ලඳු කැලෑ අතර ද මද වශයෙන් දැකගත හැක. ශාකයේ පත්‍ර හා පෙතු ඖෂධීය වශයෙන් වැදගත් වේ. විසිතුරු පැළෑටියක් ලෙස ද යොදා ගත හැක.

බස්නාහිර පළාත
Lotus flower (Suzhou, China).
පුෂ්පය: සුදු නෙළුම්
උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය:Nelumbo nucifera Gaerth
කුලය :Nelumbonaceae
බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ ඉතා උසස් පිළිගැනීමක් නෙළුම් ශාකයට පවතී. නෙළුම් මල විවිධ නම් වලින් හඳුන්වන අතර ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන්, "Lotus or Sacred been" ලෙස ද දෙමළ භාෂාවෙන් "Tamaraj" නමින් ද දක්වයි. නෙළුම් ශාකය ජලජ පැළෑටියක් ලෙස හැඳින්වෙන අතර මල් සුදු හෝ රතු පැහැයක් ගනී. මේ අතර විශාල ප්‍රමාණයේ පුෂ්ප මෙන්ම තරමක පුෂ්ප ද දැක ගත හැක. සුදු නෙළුම් ශාකය පහතරට වියළි හා තෙත් කලාපවල බහුලව දක්නට ලැබේ. එමෙන් ම ආසියානු උෂ්ණ කලාපයේ සහ ඊසාන දිග ඕස්ට්‍රේලියාවේ ද ඇත. ඉන්දියාව, චීනය, ටිබෙටය, ජපානය යන රටවල සුදු නෙළුම් දක්නට ලැබේ. පූජනීය වශයෙන් ඉතා වැදගත් ස්ථානයක් බෞද්ධයන් මෙන්ම හින්දු භක්තිකයන් අතර ද නෙළුම් මල සඳහා ඇත. නෙළුම් මල ඖෂධීය වශයෙන් ද වැදගත් වන අතර අල සහ බීජ ආහාර සඳහා ද යොදා ගැනේ.සිතුවම් හා කැටයම් ශිල්පයේදී ද නෙළුම් මල යොදා ගත් බව පෙනේ. මේ අනුව නෙළුම් මල ආගමික, සංස්කෘතික වශයෙන් ඉතා වැදගත් තැනක් උසුලයි.

මධ්‍යම පළාත
Flame Azalea Rhododendron calendulaceum 'Mandarin Red'
පුෂ්පය:මහරත්මල
උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය:Rhododrendran Arbareum Var Zeylanicum
කුලය Ericaceae
ලංකාවට පමණක් ආවේණික වූ මහරත් මල් ශාකය වනාන්තර ආශ්‍රිතව දක්නට ලැබේ. දෙමළ භාෂාවෙන් මෙම මල "Billi" යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබයි. රත් මල්වලට අයත් මෙම ශාකයේ මල් පොකුරු ආකාරයෙන් හට ගනී. ශාකයේ ස්වභාවය ගත් විට කුඩා සහ මධ්‍ය ප්‍රමාණයෙන් යුක්තය. එක මල් පොකුරක මල් විසිපහක් පමණ හට ගැනේ. පෙබරවාරි මාසයේ සිට ජූලි මාසය දක්වා කාලය තුළ මල් හට ගැනේ. වැඩි වශයෙන් ම මධ්‍යම කඳුකර ප්‍රදේශවල මෙම ශාකය වැඩේ. ඒ හැරුණු විට ඒ ආශ්‍රිත තණ බිම්වල ද මේවා වැඩි වශයෙන් ව්‍යාප්ත වේ. ගෘහස්ථ වගාවට මෙන්ම ඖෂධ වශයෙන් ද මෙම ශාකය භාවිත කරේ.

සබරගමුව පළාත

පුෂ්පය:වෙසක් මල
උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය:Dendrobium Maccarthiae thw
කුලය Orchidaceae
වෙසක් මල් ශාකය ද ශ්‍රි ලංකාවට පමණක් ආවේණික වූ ශාකයක් ලෙස හඳුනා ගත හැකිය. මෙම ශාකය දුර්ලභ ගණයේ ශාකයකි. ප්‍රධාන වශයෙන් අධික වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන රත්නපුර ප්‍රදේශයේ වනාන්තර ආශ්‍රිතව හට ගැනේ. මේ වන විට මෙම ශාකය ආරක්ෂා කිරීමට ද නම් කර තිබේ. මේ මල් ද උඩවැඩියා විශේෂයට අයත් වන බව සැළකේ. ශාකයේ කඳේ පහතට එල්ලෙන ආකාරයට මල් හට ගනී.එමෙන්ම මෙම ශාකය ද ගෘහ අලංකරණයට ද අළෙවියට ද යොදා ගැනේ.

උතුරු පළාත (යෝජිත)
Wild Jasmine

පුෂ්පය:වල් පිච්ච

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය:Jasminum Angustifolium
කුලය Oleaceae

ආගමික කටයුතු සඳහා යොදා ගන්නා වල් පිච්ච සිංහලයෙන් වෑකන්ද යනුවෙන් ද හඳුන්වනු ලැබේ. මෙම ශාකය වැල් සහිතව මෙන්ම පඳුරු සහිතව ද හට ගැනේ. අධික සුගන්ධයකින් යුතු මෙම මල් අතු රිකිලි අතර මල් තුන බැඟින් හට ගැනේ. මල් ශාකය පුරා පැතිරේ. පෙබරවාරි, අප්‍රේල් සහ සැප්තැම්බර් මාසවල මෙම මල් හට ගනියි. ප්‍රධාන වශයෙන් ම ලංකාවේ පහතරට වියළි කලාපයේ බහුලව දක්නට ලැබේ. ඒ හැරුණු කොට දකුණු ඉන්දියාවේ ද මෙය දැක ගත හැක. මෙම ශාක පූජා කටයුතු සඳහා යොදා ගන්නා අතර මුල් ඖෂධ වශයෙන් භාවිත කරයි.

උතුරු පළාත (යෝජිත)

Lycianthes rantonnei flowers.

පුෂ්පය:විෂ්ණුක්‍රාන්තිය

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය:Evalvulus Alsinodes(L)
කුලය Convolvulaceae
දෙමළ භාෂාවෙන් විෂ්ණු කිරන්දි නමින් හැඳින්වෙන මෙම ශාකය ඖෂධීය වටිනාකමකින් යුක්ත ය. කුඩා පඳුරු ආකාරයට හට ගන්නා මෙහි මල් ඉහළට එසවුණු ආකාරයෙන් පවතී. නිල් පැහැයෙන් යුතු මෙම මල් කිනිත්තක ආකාරයෙන් ඇත. දැනට හඳුනාගෙන ඇති පරිදි ලංකාවේ වියළි හා අතරමැදි කලාපයේ පහත්බිම් ආශ්‍රිතව මෙම ශාක ව්‍යාප්තව ඇත. ඖෂධීය වශ‍යෙන් ගත් විට පාචනයේ දී හා මානසික රෝගවල දී ද ඇදුම රෝගයට ද යොදා ගනී. මේ ආකාරයට ශ්‍රී ලංකාවේ උතුරු පළාත සඳහා යෝජිත පුෂ්ප දෙකක් ඇති බව පැහැදිලි වේ.

නැගෙනහිර පළාත
Godamanel
පුෂ්පය: ගොඩ මානෙල්

උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමය:Crinum Zeylanicum

කුලය Amaryllidaceae

සිංහල භාෂාවෙන් තොලබෝ සහ නරි-මානෙල් යන නම් ද ගොඩ මානෙල් සඳහා භාවිත කරයි. දෙමළ භාෂාවෙන් "Vichamunkil" ලෙස ද සංස්කෘත භාෂාවෙන් චක්‍රාංගී, සෝමවල්ලී ලෙස ද හැඳින්වේ. තරමක් කුඩා වූ මෙම ශාක‍යේ මල් පුනීලයක ආකාරයට දිස්වේ. විශේෂයෙන් ම සවස් කාලයේ මෙම මල් පිපෙන අතර අගෝස්තු සිට පෙබරවාරි දක්වා කාලය තුළ හට ගනියි. මෙම ශාකය බහුලව ව්‍යාප්ත වී ඇත්තේ වියළි කලාපයේ වේ. නමුත් වැව් හා දිය කඩිති ආශ්‍රිතවත් දක්නට ලැබේ. ශාක පත්‍ර හා කඳ, ඖෂධ වශයෙන් යොදා ගන්නා අතර පුෂ්ප අලංකරණය සඳහා ගනියි.

මේ ආකාරයට ශ්‍රී ලංකාවේ පළාත් නවය සඳහා නම් කරන ලද පුෂ්පයන් හඳුනා ගත හැකිය.නමුත් මෙහි උතුරු හා නැගෙනහිර පළාත සඳහා මෙතෙක් තෝරා ගෙන ඇති මල් යෝජිත පුෂ්ප ලෙස දක්වයි.

උපුටා ගැනීම අන්තර්ජාලය තුලිනි

-  අහිංසා සිත්මලී

ගෝලීය සාගින්නේ තරම

වර්තමානයේදී ලෝකයේ කුසගින්න, සාගින්න එසේත් නොමැති නම් ආහාර අර්බුදය විශාල ගැටලුවක්‌ වී ඇත. සාගින්නේ මූලිකම ස්‌වරූප වන්නේ මන්දපෝෂණය සහ දුෂ්පෝෂණයයි. මන්දපෝෂණය යනු ප්‍රමාණවත් පරිදි ආහාර නොමැති වීමයි. දුෂ්පෝෂණය යනු ආහාර ලැබුණද ඉන් ශරිරයට අවශ්‍ය කැලරි ප්‍රමාණය නොලැබී යාමයි. ලොව පුරා මන්දපෝෂණයෙන් මෙන්ම දුෂ්පෝෂණයෙන්ද පීඩා විඳින්නන් අපමණය. ලෝකයේ සෑම පුද්ගලයින් පස්‌දෙනෙකුගෙන් එක්‌ අයෙක්‌ මන්දපෝෂණයෙන් පෙළෙයි. නමුත් කාලෙන් කාලෙට එහි විවිධ වූ ප්‍රවණතාවන් ඇති වේ.

ලෝකයේ ආහාර අර්බුදය සඳහා පදනම් වූ සාධක කිහිපයක්‌ පවතී. ඉන් කිහිපයක්‌ පහත දක්‌වා ඇත.

Ö ලෝක ජන සංඛ්‍යාව ශීඝ්‍රයෙන් වර්ධනය වීම.

වර්තමානයේ ලෝක ජන සංඛ්‍යාව බිලියන 7 ඉක්‌මවා තිබේ. ඉන් ජන සංඛ්‍යාව අධිකව ජීවත්වන්නේ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවලය. එක්‌සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පෙන්වා දෙන්නේ මෙම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් බොහෝමයක්‌ කෘෂිකාර්මික වුවත් මෙම රටවල මුළු ජනගහනයෙන් 12.9% කුසගින්නේ ජීවත්වන බවයි.

Ö ආහාර පරිභෝජන අසමානතාවය.

ආදායම් බෙදී යාමේ විෂමතාවය මත ආහාර පරිභෝජන අසමානතාවය ඇති වේ. දුර්වල ආර්ථිකයන් නිසා බොහොමයක්‌ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ජනතාවට සිය ආහාර පරිභෝජනය අවශ්‍යම පරිදි ලබාගැනීමට නොහැකි වී ඇත.

Ö දේශගුණික විපර්යාසවල බලපෑම.

දේශගුණික තත්ත්වයන්ගේ වෙනස්‌ වීම මත ආහාර නිෂ්පාදනය අඩු වේ. එක්‌සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පෙන්වාදෙන්නේ ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළ යාම හා ජලගැලීම් හේතුවෙන් ලෝක ආහාර නිෂ්පාදනය 2030-2049 කාලය තුළ 25% කින් අඩුවන බවයි.

Ö දරිද්‍රතාවය.

ලෝකයේ දරිද්‍රතාව සහ සාගින්න අතර සමාන ව්‍යාපෘතියක්‌ දක්‌නට ලැබේ. දරිද්‍රතාව නිසා මිනිසුන්ට ආහාර මිලදී ගැනීමේ හැකියාව අවහිර වී තිබේ. සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ජනයා තම ආදායමෙන් 70-80% ක්‌ ආහාරවලට වැය කළද ඉන් දිනකට අවශ්‍ය අවම කැලරි ප්‍රමාණයවත් ලබාගත නොහැක.

Ö ගොවි බිම් අහිමි වීම.

වගා කරන භූමි ප්‍රමාණය අවම වූ විට ලබන නිෂ්පාදන ප්‍රමාණයද අඩු වේ. ගොවිබිම් කැබලි වීම, සංවර්ධිත රටවල අධික මස්‌ ඉල්ලුම සැපයිමට බහුජාතික සමාගම් අප්‍රිකානු කලාපයේ ගොවිබිම් අත්පත් කරගෙන සත්ත්ව පාලනය සිදු කිරීම, වෙනත් සංවර්ධන ක්‍රියාමාර්ග සඳහා භූමිය යොදා ගැනීම ආදිය මීට හේතු වේ.

Ö ආහාර මිල ඉහළ යාම.

ආහාර අතිරික්‌ත තිබුණද සංවර්ධිත රටවල බහුජාතික සමාගම් වෙළෙඳපොළට ආහාර නිකුත් නොකර ආහාර මිල ඉහළ නංවයි. මේ නිසා බොහෝ සාමාන්‍ය ජනයාට පෝෂයිදායි ආහාර මිලදී ගැනීමේ හැකියාව අවහිර වේ. 2013 වන විට සංවර්ධනය වන රටවල ආහාර මිල ගණන් 21% කින් ඉහළ ගොස්‌ ඇත. සංවර්ධිත රටවල දිළිඳු ජනතාවගෙන් 20% ක්‌ ඔවුන්ගේ ආදායමෙන් 60% ක්‌ ආහාර මිලදී ගැනීමට මුදල් වැය කිරිම මීට උදාහරණ වේ.

- සමන් මහී

බෞද්ධ අධ්‍යාපනයේ පුරෝගාමියා සෙන්පති හෙන්රි ස්‌ටිල් ඕල්කට්‌තුමා

විජිත කදිරගොන්න
උප සභාපති කොළඹ පරම විඥනාර්ථ බෞද්ධ සමිතිය

මෑත කාලීන ශ්‍රී ලාංකීය අධ්‍යාපනයේ පුරෝගාමියා ලෙස සැලකෙන සෙන්පති හෙන්රි ස්‌ටීල් ඕල්කට්‌තුමා උත්පත්තියෙන් ඇමෙරිකන් ජාතිකයෙකි. ශ්‍රී ලංකාවේ බෞද්ධ පුනර්ජීවන ව්‍යාපාරයට හා බෞද්ධ අධ්‍යාපන ක්‍ෂේත්‍රයට උපරිම සහයක්‌ දුන් එතුමා 1832 අගෝස්‌තු මස 02 වැනි දින ඇමෙරිකා එක්‌සත් ජනපදයේ නිව් ජර්සි ප්‍රාන්තයේ ඔරෙන්ඡ් නම් ග්‍රාමයේ උපත ලබා ඇත. එතුමාගේ පියා හෙන්රි චයිකෝµ ඕල්කට්‌ මහතාය. මෑණියන් ඇට්‌ලි ස්‌ටීල් මැතිණියයි. ඔහුගේ පවුලේ සහෝදර සහෝදරියන් පස්‌දෙනෙකි. නිව්යෝක්‌ නුවර පාසල් කීපයකින්ම මූලික අධ්‍යාපනය ලද ඕල්කට්‌තුමා පසුව නිව්යෝක්‌ සරසවියේ අධ්‍යාපන කටයුතුවල නිරත විය. විශ්වවිද්‍යාලයේ අධ්‍යාපනය ලැබීමෙන් අනතුරුව ඔහු උතුරු ඔහියෝ ප්‍රදේශයේ ගොවිතැන් කටයුතුවල නිරත විය. නැවත නිව්යෝක්‌ නුවරට පැමිණ ඔල්කට්‌ තුමා කෘෂිකාර්මික රසායන විද්‍යාව පිළිබඳ හදාරා විද්‍යාත්මක කෘෂිකර්මාන්තයට අදාළව ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ප්‍රසිද්ධියට පත්වීමත්, මවුන්ට්‌ වර්නන්හි වෙස්‌ට්‌වෙස්‌ටර් ගොවිකම් පාසල ආරම්භ කිරීමත් ඔහුගේ ජීවිතයේ ඉතා වැදගත් සිද්ධීන්ය.

ඕල්කට්‌තුමා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන වකවානුව වනවිට බෞද්ධ ශිෂ්ඨාචාරයේ හා බෞද්ධ අධ්‍යාපනයට අදාළව සිරිලක පැවැති තත්ත්වය බෙහෙවින් ෙ€දජනක විය. අනුරාධපුර, පොලොන්නරු යුගවලදී උසස්‌ තත්ත්වයක පැවැති බෞද්ධ ශිෂ්ඨාචාරය විදේශික ආක්‍රමණ එකිනෙකා මරාගන්නා රණකාමිත්වය හා බටහිර ජාතීන් කණ්‌ඩායම් තුනක්‌ මගින් වසර 500 කට ආසන්න කාලයක්‌ අපගේ දේශය යටත් විජිතයක්‌ වශයෙන් පවත්වාගෙන යැම ආදිය නිසා පිරිහීමට පත්විය. මෙවන් තත්ත්වයක්‌ පවතිද්දී පූජ්‍යපාද වැලිවිට සංඝරාජ නායක හිමියන්ගේ නොපසුබට අධිෂ්ඨානය හේතුකොටගෙන මහ සඟ පරපුරක්‌ ලක්‌දිව ඇති වීමටත්, පිරිවෙන් අධයාපනය යලි ක්‍රියාත්මක කිරීමටත්, සාමනේරවරුන් සඳහා පොත් ලිවීමටත් මග සැලසුනි. එවන් පිරිවෙන් අතරින් රත්මලාන පරම ධම්ම ෙච්තිය පිරිවෙන පූජ්‍යපාද වලානේ ශ්‍රී සිද්ධාර්ථ නායක ස්‌වාමීන් වහන්සේ යටතේ ද, විෙද්‍යාදය පිරිවෙන පූජ්‍යපාද හික්‌කඩුවේ ශ්‍රී සුමංගල නායකහිමිපාණන් වහන්සේ යටතේ ද, කැලණියේ විද්‍යාලංකාර පිරිවෙන පූජ්‍යපාද රත්මලානේ ශ්‍රී ධම්මාලෝක නායක ස්‌වාමීන් වහන්සේගේ භාරකාරත්වය යටතේ ද පිහිටුවන ලදී. මේ වනවිට දිවයිනේ උසස්‌ භික්‍ෂුන් වහන්සේලා රාශියක්‌ වැඩ විසූහ. ශ්‍රී ලංකාවේ හා ඉන් පිටත බෞද්ධ අධයාපනය ලබාදෙන මධ්‍යස්‌ථානයක්‌ බවට විහාරස්‌ථානය පත්කළ පූජ්‍යපාද වස්‌කඩුවේ සුභූති ස්‌වාමීන් වහන්සේ හා ප්‍රසිද්ධ විද්‍යාර්ථයෙකු හා පඬිවරයකු වූ පූජ්‍යපාද දොඩන්දූවේ පියරතන නායක ස්‌වාමීන් වහන්සේ ද ඒ අතර ප්‍රමුඛස්‌ථානයක්‌ ගත්හ.

බෞද්ධ අධ්‍යාපන ප්‍රබෝධයේ පුරෝගාමී භික්‍ෂුන් වහන්සේ වශයෙන් සැලකිය හැකි පූජ්‍යපාද හික්‌කඩුවේ ශ්‍රී සුමංගල නායක ස්‌වාමින්ද්‍රයන් වහන්සේගේ මග පෙන්වීම මත වාදීභසිංහ මිගෙට්‌ටුවත්තේ ගුණානන්ද නායක ස්‌වාමීන් වහන්සේ කිතුණුවන් සමඟ බද්දේගම 1864 දී, උදම්විට 1866 දී, ඔරුගොඩවත්තේ 1899 දී, ගම්පොල 1871 දී හා පානදුරේ 1873 දී වාද පැවැත්වූහ. මේ හැම වාදයකින්ම වාදීභසිංහ ගුණානන්ද හිමිපාණන් වහන්සේ ජය ලැබූහ. එය උන්වහන්සේ ඇතුළු කණ්‌ඩායමට පමණක්‌ පෞද්ගලික වූ විජයග්‍රහණයක්‌ නොව පොදුවේ ලාංකික බෞද්ධයා ලැබූ විජයග්‍රහණයක්‌ විය.

පානදුරා වාදය ඇතුළු සියලු වාදවල ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනයක්‌ "සිලෝන් ටයිම්ස්‌" (පසුව ටයිම්ස්‌ ඔµa සිලෝන්) පුවත්පතේ ජෝන් කුරේ මහතා විසින් සකස්‌කරන ලද අතර එය ඡේ. එම්. පීබල්ස්‌ විසින් පොතක්‌ වශයෙන් සකස්‌ කරන ලදී. මෙම පොත් පිංචට පෙර නොදුටු විරූ ප්‍රසිද්ධියක්‌ ලැබුණු අතර එම පොත වේගයෙන් ජනතාව අතරට ගියේය. විදේශ රටවල ද මෙම පොත ජනප්‍රිය විය. වීරෝධාර යුද නිලධාරියකු, විද්‍යාත්මක කරුණු පදනම් කරගෙන වගා කටයුතුවල යෙදුණු ගොවියකු, හසල බුද්ධියක්‌ ඇති ප්‍රසිද්ධ නීතිවේදියකු, පරම විඥනාර්ථවාදී නිදහස්‌ චින්තකයකු, සත්‍ය ගවේශකයකු හා මානව හිතවාදියකු වූ ඕල්කට්‌ තුමාට මෙම පොත් කියවීමට අවස්‌ථාව ලැබුණු අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ භික්‍ෂුන් වහන්සේලා හමුවීමටත්, ලක්‌දිව බෞද්ධ කටයුතු දැකබලා ගැනීමටත් ඔහුට අවශ්‍ය විය. ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමට පෙර බොහෝ කාලයක සිට ලක්‌දිව භික්‍ෂුන් වහන්සේලා සමඟ ඕල්කට්‌තුමා ලිපි ගෙනුදෙනු කර ඇත.

ඕල්කට්‌තුමා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන විටත් අප රට මහා බ්‍රිතාන්‍යයට යටත් විජිතයක්‌ව පැවතුණි. එතුමා හා බ්ලැවට්‌ස්‌කි මැතිණිය රැගත් නැව 1880 මැයි 17 වැනි දින ගාලු වරායට සේන්දු විය. ඕල්කට්‌තුමා ගැනත් ඔවුන්ගේ සේවාවන් කල් තබා දැන සිටි ලාංකිකයන් විශාල පිරිසක්‌ එතුමන්ලා පිළිගැනීමට යුහුසුළු වූහ. ගාල්ලේ ධනවත් බෞද්ධයකු වූ සයිමන් පෙරේරා අබේවර්ධන මහත්මාගේ නිවසේ විශේෂ භෝජන සංග්‍රහයක්‌ සූදානම් කර ඒ සඳහා ව්‍යාංජන වර්ග 57 ක්‌ පිළියෙල කර තිබූ බවත් සෑම ව්‍යාංජනයකම රස බැලීමට ඕල්කට්‌තුමා ඇතුළු පිරිසට ගෙහිමියන් පෙරැත්ත කරමින් බෙදමින් දැක්‌ වූ පුදුම සහගත ආගන්තුක සත්කාරය පිළිබඳ තම දිනපොතේ ඕල්කට්‌තුමා සටහන් කර ඇති බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වී ඇත.

1880 මැයි 19 වැනි දින ගාල්ලේ බෞද්ධ ජනතාව වැලිවත්තේ විජයානන්ද විහාරස්‌ථානයේ දී බෞද්ධ අති විශාල ජනතාවක්‌ ඉදිරියේ දී පැවැත් වූ ගෞරවාන්විත උත්සවයේ දී පූජ්‍යපාද අක්‌මීමන ධර්මාරාම හිමියන්ගෙන් තිසරණ සහිත පන්සිල් සමාදන්වීමෙන් ඕල්කට්‌තුමා හා බ්ලැවට්‌ස්‌කි මැතිණිය ඇතුළු දූත පිරිස උපාසක උපාසිකාවන් බවට පත්වූහ. ඒ බව සඳහන් කරමින් එතුමාගේ අත් අකුරින් ලියූ ලිපියක්‌ ද කෞතුක වස්‌තුවක්‌ වශයෙන් අදත් ආරක්‍ෂා කරගෙන ඇත. 1880 මැයි මාසයේ දී පරම විඥනාර්ථ සමාගමේ ශාඛාවක්‌ ගාල්ලේ පිහිටුවන ලදී.

ඉදිරිපත් කිරීම : සමන් මහී